Leer- of lesgebouw KMA op Kasteel van Breda
Met zijn roots in Alkmaar en een indrukwekkende verschijning in Breda kort voor de Tweede Wereldoorlog, rijst het markante gebouw 'Het Uiltje' op. Het is ontworpen volgens de Delftse school, waarschijnlijk door Kropholler, en de kenmerkende sculptuur van het Uiltje siert nu de gevel. Dit gebouw doet qua volume niet onder voor het kasteel zelf en heeft altijd dezelfde functie behouden sinds de bouw. Het bestaat uit drie bouwlagen met een centrale gang en lokalen aan weerszijden. De meest ingrijpende renovaties tot nu toe zijn de noodtrappen aan de uiteinden. Een recent bouwhistorisch rapport benadrukt de monumentale waarde van het gebouw.
Historie
Alkmaar, ziekenhuis waarachter voormalige leergebouw "Het Uiltje" zie rode pijl
In de negentiende eeuw kampte Nederland met een groot tekort aan officieren. De oprichting van de Cadettenschool in 1893 in Alkmaar leek de Koninklijke Militaire Academie (KMA) te verzekeren van nieuwe cadetten. Toch moest de school 31 jaar later sluiten vanwege bezuinigingen. Het oorspronkelijke leergebouw bestaat niet meer, maar de stenen uil, die tot 1919 bovenop het gebouw stond als symbool van wijsheid (met de gevel tekst 'kennis is macht'), prijkt nu op de gevel van het leergebouw van de KMA-cadetten, dat de bijnaam 't Uiltje' kreeg. (Bron PHD studie Tanja van de Weteringen.)
Op het kasteelterrein is Het Uiltje bijna even markant als het paleis zelf. Gebouwd op een voormalige bastion, later bekend als de Batterij, nu parkeerplaats was dit gebouw een noodzakelijke toevoeging vanwege de oplopende spanning door het groeiende fascisme vlak voor de Tweede Wereldoorlog. Diverse bouwprojecten in Breda stonden onder leiding van de Eerst Aanwezige Ingenieur der Genie te Breda.
Afronding batterij (links) Fundering het Uiltje (rechts)
Schets uit de krant 1939 (links) Het huidige Uiltje
Volgens een krant uit 1939 werd de architectuur met hulp van een tweede externe architect gerealiseerd, een gebruikelijke werkwijze van de bouwdienst. Deze architect echter was van de Amsterdamse school, terwijl dit gebouw alle kenmerken heeft van de Delftse school, destijds geleid door Grand Pre Molliere, professor in Delft. Waarschijnlijk was er ook sprake van een derde architect, Kropholler, maar zijn archieven zijn verbrand. Kropholler bouwde in dezelfde periode ook het stadhuis van Leidschendam, en de stijlen vertonen sterke overeenkomsten. Met zijn gebeeldhouwde ingangspartij heeft Het Uiltje een hoge cultuurhistorische waarde. (bron Bouwhistorische rapport Viersen)
Het Uiltje Stadhuis Leidschendam
Kolommen te Breda en Leidschendam identiek qua design
De plattegrond is eenvoudig met een centrale gang en drie bouwlagen. De grote traphal met de kenmerkende Kropholler-kolommen op de begane grond valt direct op. De kap is een grote lege ruimte met kleine dakkapellen, ideaal voor de cadettendrumband destijds om te oefenen, waarneming zandbak t.b.v. artillerie of grondopleiding van cadetten paraopleiding. Aan de achterzijde hadden de leslokalen garagedeuren voor artilleriestukken, die naar buiten getrokken konden worden. De functie van de Batterij op het Bastion is inmiddels vervallen. Een toekomstige renovatie zou deze deuren in glazen vorm kunnen herstellen, wat een passende aanpassing zou zijn.
Traphal Kap
In de jaren '90 werd het gebouw grondig gerenoveerd, met extra vluchttrappen aan het einde van de gangen en een beperkt gebruik van de zolder vanwege brandgevaar en een installatie-eenheid. Bij de kelderrenovatie werd er flink gegraven, maar er werden geen archeologische bouwsporen gevonden. Het gebouw ligt op het voormalige bastion, maar die was daar kennelijk geheel van aarde wallen gemaakt.
Bronbemaling rondom kelder Oude garagedeur als renovatie hint
Het gebouw functioneert nog immer als lesgebouw en de gangen zijn met historische prenten aangekleed. Nu hangen er o.a. in het gebouw foto's van alle afgestudeerde jaargangen (promoties) van de cadetten, voor zover deze beschikbaar zijn.
Promotie 1928 Promotie 1930